سنجش از دور(RS)

MrGIS.IR
0نظرات توسط

چکیده

با توسعه روز افزون شهرها و صنایع ، برنامه ریـزی بـرای احداث زیر ساخت های انرژی برق انجام می پذیرد . بعـد از آن مسیریابی خطوط انتقـال نیـرو و جایـابی بهینـه پسـت هـا و نیروگاه ها آغاز می گردد . لزوم استفاده از ابزار کارآمد جهـت شناسایی پهنه بندی ها و تو پوگرافی منطقه و ایجاد لا یـه هـای ضروری مورد نظر بر روی نقشه ها ی رقومی (دیجیتـایز )شـده صنعت بـرق، مهمتـرین خواسـته طراحـان اسـت کـه تـاکنون بصورت محدود در بستر نرم افزار GIS تامین گردیده است . البته مسائل بسیاری مانند افزایش حجـم دیتـای ورودی ایـن نرم افزار که موجب کند شدن عملکرد رایانه ها حـین اجـرای آن می شود و همچنین کمبود دیتا و عدم بروز رسـانی مـنظم، از جمله مشکلات پیش رو است . پیشرفت نرم افزارهای تحت وب نقشـــه ومســـیر یـــاب هـــای رقـــومی ، OnlineGis وOnlineMap، ساخت انواع سـخت افزارهـای مفیـد و ویـژه خطوط انرژی مانند: Smartgrid Blackbox ، همگـی موجـب دسترسی آسانتر کاربران به امکاناتی نظیر نرم افزار کـره زمـین گوگل (GoogleEarth ) می شود، و غالباً بصـورت رایگـان در اختیار کار بران سراسر دنیا قرار گرفته است . در این مقالـه بـه شرح و معرفی ابزارها وکاربردهای این نـرم افـزار در صـنعت برق می پردازیم .

واژه های کلیدی : کره زمین  گوگل(GoogleEarth)، برنامه ریزی، Smartgrid Blackbox ، OnlineGis

نویسندگان : محمد جزینی، مهدی جزینی، سجاد دادفر، یاسر ابلاغی، محسن کامرانی، محسن جزینی 

دانلود-300x117

MrGIS.IR
0نظرات توسط

چکیده

آشکارساختن تغییرات یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی است. بنابراین نقشه تغییرات کاربری را که نتیجه فرایند آشکارسازی تغییرات میباشد، میتـوان بـراسـاس تـصاویر چنـد زمانه سنجش از دور تهیه کرد. لازم به ذکر است که روش های متفاوت و گوناگونی برای آشکارسازی تغییرات و تحولات کاربری ها ارائه شده است. در این تحقیق تغییرات، تحولات کاربری و پوشش اراضی منطقه اصفهان با استفاده از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست اخذ شد؛ سپس در سال های ۱۹۹۸و ۱۹۹۰ پردازش رقومی تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی بـا بهـره گیـری از روشـهای پیشرفته ارزیابی شد. در مرحله اول تصاویر یاد شـده بـا اسـتفاده از الگوریتم هـای مناسـب از لحـاظ هندسی و رادیومتریک تصحیح شدند؛ آنگاه نمونه های آموزشی به صورت فازی در ده کلاس کـاربری و پوشش بهوسیله نرمافزار Idrisi ایجاد شدند. سـپس هـر تـصویر بـه طـور جداگانـه بـا اسـتفاده از الگوریتم حداکثر مشابهت طبقه بندی شد. در مرحله بعد تصاویر طبقه بندی شده به کمک روش مقایـسه پس از طبقه بندی مقایسه شدند. نتایج بهدست آمده نشاندهنده تغییر وسیع کاربری اراضی کشاورزی مجاور شهر اصفهان به منطقه مسکونی در طول هشت سال میباشد. دراین صورت توصیه مـیشـود مدیران و برنامه ریزان به نظارت هر چه بیشتر بر روند تخریب اراضی کشاورزی در این منطقه توجـه کنند.

واژه های کلیدی :  سنجش از دور، آشکارسازی تغییرات، کاربری و پوشش اراضی، لندست، اصفهان

نویسندگان : حمیدرضا ربیعی، پرویز ضیائیان،  عباس علی محمدی

دانلود-300x117

MrGIS.IR
0نظرات توسط

چکیده 

در سالهای اخیر، تقاضا برای استفاده از مدل سه بعدی شهری به شدت رو به افزایش بوده است. مدل سه بعـدی ساختمان ها امروزه در کاربردهایی نظیر طراحی و برنامه ریزی شهری، مـدیریت بحـران، سیسـتم هـای اطلاعـات مکانی، توریسم، ارتباطات و غیره مورد استفاده قرار میگیرد. پژوهش های زیادی بر روی مدلسازی سـاختمانهـا در سالهای اخیر انجام گرفته است. عواملی چون وجود درختان مرتفع، هم ارتفاع و یا بلندتر از ساختمان هـا ، در نزدیکی مناطق مسکونی و همچنین وجود ساختمان های با مساحت کوچک در کنار نواحی با پوشش گیـاهی بـا مساحت بالا باعث اشکال در فرایند استخراج و مدلسازی ساختمان ها میشوند. مدلسازی ساختمان به طور کلـی شامل دو مرحله ی اصلی؛ استخراج ساختمان و مدلسازی ساختمان است. در این تحقیق برای استخراج ساختمان از روشی ابتکاری استفاده شده است که ابر نقاط لیدار را در سه نمای مختلف در نظر گرفته و بـا کمـک مثلـث بندی دلونی و با استفاده از تفاوت های ارتفاعی و مسطحاتی نقاط، ساختمان هـا را اسـتخراج و از درختـان جـدا کرده است. در ادامه با استفاده از نقاط در دو لایه ارتفاعی، سقف ساختمان و سپس دیوارها مدلسازی شـده و در نهایت با ترکیب این دو، مدل نهایی ساختمان شکل میگیرد. در انتها نتایج حاصل از مدلسـازی سـاختمان هـای انتخابی ارائه شده است.

واژه های کلیدی :  مدل سه بعدی ساختمان، ابر نقاط لیدار، مثلث بندی دلونی.

نویسندگان : محسن رضائی، حسین عارفی، مریم سجادیان

دانلود-300x117

MrGIS.IR
1نظرات توسط

استفاده از داده های سنجش از دور از جمله تصاویر ماهواره ای با توجه به ویژگی های منحصر بفرد آنها مانند استفاده از طیف های مختلف الکترومغناطیسی، دید وسیع و یکپارچه از مناطقی غیر قابل دسترس، پوشش های تکراری برای دستیابی به تداوم مشکلات حاصل، سرعت انتقال و تنوع اشکال داده ها و امکان استفاده از نرم افزارها و سخت افزارهای مختلف سبب توجه روز افزون به این علم درحال پیشرفت شده است. بنابراین می توان از کاربرد های متعدد سنجش از دور به عنوان ابزاری مناسب در مشاهده، ارزیابی، کنترل، نظارت و مدیریت منابع خاکی و آبی، پوشش گیاهی، محیط زیست، اکوسیستم و بلایای طبیعی، استفاده نمود.

خاک و کشاورزی
یکی از کاربردهای مهم علم سنجش از دور، بررسی زمین های کشاورزی و سطح زیرکشت می باشد. با این ابزار می توان زمین های مستعد کشاورزی را شناسایی و مدیریت بهینه ای بر آنها اعمال نمود. با توجه به نیازهای کشور و با استفاده از شاخص های NDVI، نقشه پوشش گیاهی تهیه می گردد. این شاخص از نسبت های بین باندهای حرارتی بدست آمده و یکی از راه های مفید شناخت تغییرات طیف انعکاسی از سطح یک منطقه متأثر از سایه محسوب می گردد. با داشتن تعداد متنوعی از باندها، نسبت های متعددی از آنها را می توان بکار گرفت. روش انتخابی بستگی به خصوصیات عارضه و کاربرد باند دارد. برای مثال نسبت  باند مادون قرمز به باند قرمز برای تشخیص پوشش گیاهی پرپشت و کم پشت قابل استفاده است. به همین نحوه از نظر ریاضی استفاده از ترکیباب رنگی مختلف امکان پذیر است.  برخی از این ترکیب ها برای تفکیک پوشش گیاهی مناسب ترند.
دو نمونه از اینگونه ترکیب ها VI، شاخص های ساده پوشش گیاهی (Simple Vegetation Index) و NDVI یا شاخص تفاضلی نرمال شده پوشش که مخفف آن (Normalized Difference Vegetation Index) هستند. در واقع شاخص های گیاهی از نسبت گیری بین باندها بوجود می آیند. روابط ریاضی بین باندها شامل جمع و ضرب، تفریق و تقسیم باندهای طیفی قابل انطباق می باشد. شاخص­ های مذکور با تراکم برگ همبستگی خوبی را نشان داده لیکن به سه فاکتور ارتفاع و زاویه تابش خورشید، خاک و تاثیرات جوی حساس می باشند. میزان بازتاب پوشش گیاهی در طول موج های مختلف با توجه به نوع پوشش (نوع گونه، بافت، سلامت گیاه و غیره) و نوع خاک زمینه (ماده آلی، خاک مرطوب، نوع بافت و غیره) قابل تغییر می باشد. برای بارزسازی این تعییرات معمولاً از شاخص­ های گیاهی استفاده میگردد. فرمول این شاخص به شرح زیر است:

AWT IMAGE

برای بدست آوردن این شاخص پوشش گیاهی در ماهواره های مختلف از باندهای زیر استفاده می شود:

Landsat MSS
bands ۵ (۰.۶-۰.۷ µm) and ۶ (۰.۷-۰.۸ µm) or ۷ (۰.۸-۱.۱ µm); bands ۲, ۳, and ۴, respectively, for Landsat ۴ and Landsat ۵
Landsat TM — bands ۳ (۰.۶۳-۰.۶۹ µm) and ۴ (۰.۷۶-۰.۹۰ µm)
Landsat ETM — bands ۳ (۰.۶۳-۰.۶۹ µm) and ۴ (۰.۷۵-۰.۹۰ µm)
NOAA AVHRR — bands ۱ (۰.۵۸-۰.۶۸ µm) and ۲ (۰.۷۲-۱.۰ µm)
Terra MODIS — bands ۱ (۰.۶۲-۰.۶۷), ۲ (۰.۸۴۱-۰.۸۷۶)

همچنین با کمک داده های سنجش از دور می توان وجود خزه ها، جلبک ها و حتی تمرکز کلروفیل را در منابع آبی مشاهده نمود: (افزایش میزان کلروفیل سبب کاهش انرژی بازتابی در طول موج آبی و افزایش آن در طول موج سبز می گردد). با استفاده از تصاویر ماهواره ای می تواند موارد ذیل را مورد مطالعه قرار داد:

  • بررسی پوشش گیاهی درمناطق مختلف
  • تهیه نقشه پوشش گیاهی استان ها و مقایسه سالانه آن برای بررسی میزان افزایش و یا کاهش آن
  • تشخیص و تمایز گونه های گیاهی
  • محاسبه سطح زیر کشت محصولات کشاورزی
  • شناسایی مناطق آسیب دیده از آفات گیاهی
  • شناسایی زمین هایی که کاربری آنها از کشاورزی به کاربری های دیگر (ساخت و ساز) تغییر یافته  است.
  • مطالعه تاثیر چگونگی تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین بر سلامتی انسان و تامین غذای آن
  • روند کنترل زمین های شور و تحت خطر شوری
  • شناسایی زمین های مستعد کشت محصولات کشاورزی
  • تشخیص روند آبیاری و زهکشی در سطوح وسیع
  • تهیه نقشه جامع پوشش گیاهی هر منطقه
  • کنترل فرسایش خاک و کویرزدایی
  • شناسایی اراضی ماندابی
  • مطالعه مواد آلی خاک (مخلوطی از بافت های تجزیه شده گیاهی و جانوری) که نقش مهمی در فرآیند های شیمیایی و فیزیک خاک داشته و درنهایت هوموس خاک که نقش مهمی در حاصلخیزی خاک کشاورزی، نگهداری آب و غیره دارد.
  • کمک به مدیریت بهینه مزارع، مدیریت طرح های کلان آبیاری و زهکشی
  • مدیریت پروژه های بزرگ آبیاری و ارزیابی عملکرد آنها
  • بررسی اثراث تغییرات اقلیمی بربخش کشاورزی و آب مناطق
  • مدیریت کمی و کیفی منابع کشاورزی با کمک ابزارهای سنجش از دور
  • کاهش ضایعات کشاورزی
  • شناسایی زمین های که برای افزایش محصول نیاز به مصرف کود دارند

استفاده از علم سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای، ما را در دستیابی به آمایش سرزمین یعنی استفاده بهینه از منابع، امکانات و چگونگی استقرار انسانها در زمینه فعالیت در فضای جغرافیای ملی و منطقه ای سامان می دهد. در رابطه با چگونگی اسکان کشاورزان، افزایش محصولات کشاورزی، برنامه ریزی در صادرات محصولات و در نهایت رسیدن به خود کفایی کشاورزی به سادگی می توان از علم سنجش از دور استفاده بهینه نمود.

AWT IMAGE

AWT IMAGE

تغییرات کاربری اراضی و پوشش گیاهی در منطقه مشهد بین سالهای ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۸

MrGIS.IR
0نظرات توسط

اساس استفاده از سنجش از دور در آبیاری و زهکشی

کاربرد فن سنجش از دور(RS ) در مطالعات مختلف مرتبط با آبیاری و زهکشی دارای سه مبنای عمده به شرح زیر می باشد . لازم است هر یک از موارد زیر به صورت جداگانه یا با هم برای کاربرد هایی که در بخش بعد ذکر می شوند برداشت گردند .

الف – روندیابی فعالیت های آبیاری و زهکشی در سطوح وسیع

ب – شناسایی نوع ومیزان عملکرد محصولات و خطرات شوری اراضی

ج – تهیه نقشه مزارع ، مرز واحد ها و جنبه های حقوقی

برای دسته الف ، برداشت تصاویر تکراری مورد نیاز است ، دسته دوم بر مبنای تصاویر چند طیفی که برای پایش منابع زمینی پیش بینی شده است استوار است و جهت تهیه موارد دسته (ج) بایستی تصاویر با دقت بالا تهیه شوند تا شناسایی عوارض زمینی کوچک نیز امکان پذیر باشند . شایان ذکر است که تصاویر ماهواره ای همیشه ورودی سیستم های اطلاعات جغرافیایی را تشکیل می دهند ، بدین معنی که پس از برداشت تصاویر ماهواره ای ، آنها در GIS ذخیره ، پردازش و مورد استفاده قرار خواهند گرفت .

دانلود-300x117

ترجمه و تدوین : کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران

MrGIS.IR
0نظرات توسط

امروزه با افزایش روز افزون جمعیت کره زمین و محدودیت منابع موجود جهت تامین نیازهای گوناگون آنها، کاربرد داده ها و اطلاعات بدست آمده از طریق ماهواره ها مانند تصاویر ماهواره ای و پردازش آنها با استفاده از نرم افزارها و سیستم های پردازش اطلاعات ،نقش مهمی در مدیریت بهینه و پایدار منابع محدود سرزمین دارد. سیستم های سنجش از دور ماهواره ای با توجه به ویژگی های منحصر بفردی چون تامین دید وسیع و یکپارچه از منطقه، استفاده از گستره طیف الکترومغناطیسی جهت ثبت خصوصیت پدیده ها، پوشش های تکرار شونده زمانی و مکانی و سرعت انتقال و تنوع اشکال داده ها و امکان بکارگیری سخت افزارها و نرم افزارهای تخصصی رایانه ای، در سطح جهان کاربرد زیادی پیدا کرده است و به عنوان ابزاری مناسب در ارزیابی وپایش، کنترل و مدیریت پایدار محیط زیست و منابع سرزمین مانند:  آب و خاک، هوا، جنگل، محصولات کشاورزی، مراتع و غیره بکار گرفته شده و به مرور بر دامنه و وسعت کاربری های آنها افزوده می شود. در زمینه بررسی آلودگی های محیط زیست نیز تصاویر ماهواره ای، اطلاعات مناسبی را در اختیار تصمیم گیران قرار می دهند.
 
فناوری سنجش از دور در بحث کنترل و پایش آلودگی های مختلف با جمع آوری داده های مناسب کمک شایانی در مدیریت منابع مختلف داشته و وضعیت سلامت منابع مختلف را از لحاظ عدم حضور آلودگی های گوناگون مورد ارزیابی قرار می دهد. بطور کلی آلودگی های محیط زیست را می توان به چند دسته زیر تقسیم نمود:
 

  1. آلودگی منابع آب
  2. آلودگی خاک
  3. آلودگی هوا
  4. آلودگی ناشی از معدنکاوی
  5. آلودگی های نوری (در شهر های بزرگ)

۱- کاربرد سنجش از دور در بررسی آلودگی منابع آب:

بیشترین میزان اشعه خورشید در لایه های فوقانی آب (حدود دو متری)  جذب می شود و این خاصیت، بستگی فراوانی به نوع طول موج دارد. با استفاده از طول موج های مختلف در سنجش از دور بویژه در فاصله (۰٫۶-۰٫۴۸) میکرومتر می توان اختلاف سطوح مختلف آب را به وضوح مشاهده نمود. کلیه آب های طبیعی دارای مقادیر مختلفی از ناخالصی هستند. هرگاه میزان ناخالصی آب به حدی باشد که مصرف آن به صورت آب شرب و یا برای مقاصد آبیاری و صنعتی ناممکن باشد، آلوده به حساب می آید. آلودگی آب ممکن است در اثر فعالیت های انسان یا از منابع طبیعی ناشی شود که در هر حال بسته به میزان ناخالصی، اختلاف زمینه در تصاویر ماهواره ای حاصل شده که از این خاصیت برای مطالعه آب استفاده می شود.

 از آنجائیکه تشخیص میزان آلودگی آب با استفاده از تصاویر ماهواره ای مشکل است، با بررسی و مطالعه دقیق تصاویر تکراری و تغییراتی که در زمینه سطوح آبی ظاهر می شود، می توان منابع آلودگی را شناسائی کرد. بطور مثال زمینه نسبتا روشنی که در نواحی نزدیک به ساحل، بر روی تصاویر دیده می شود، از ورود رسوبات و پساب های صنایع و یا فعالیت های کشاورزی در مناطق نزدیک به دریا و بالا رفتن میزان انعکاس از لایه های آلوده در نواحی نزدیک به ساحل و اطراف جزیره ها ناشی می شود. حال آنکه، در نواحی دور از ساحل که عمق بیشتری هم دارند، معمولا میزان آلودگی کمتر است و زمینه تیره ای را بر روی تصاویر ماهواره ای موجب می شود و براحتی از مناطق آلوده قابل تشخیص می باشند. تصاویر ماهواره ای زیر (ماهواره لندست، سنجنده TM) تفاوت میزان رسوبات وارد شده به آب های ساحلی را قبل و پس از وقوع سیلاب، درسال ۲۰۰۲ در منطقه خلیج فارس نمایش می دهد. در تصاویر مذکور، رسوبات سبز رنگ بر روی زمینه آبی تیره (آب های ساحلی) نمایان شده اند.
 

AWT IMAGE
(تصویر راست): میزان رسوبات پس از وقوع سیلاب ۱۵/۱/۲۰۰۲
 (تصویر چپ): میزان رسوبات قبل از وقوع سیلاب ۱۳/۱/۲۰۰۲  

همچنین آلودگی به فلزات سنگین در رسوبات رودها با استفاده از تصاویر ماهواره ای چند طیفی (Hyper Spectral) قابل ردیابی و تبدیل به نقشه می باشد. شناخت منشاء، وسعت و ردیابی  لکه های نفتی ایجاد شده در سطح دریاها و اقیانوس ها نیز با بکارگیری تصاویر ماهواره ای قابل پیگیری می باشد. در بخش پایش آلودگی های اقیانوس ها، تصاویر راداری ماهواره RadarSat SAR و ماهواره ERS-2 و تصاویر دارای باندهای حرارتی مورد استفاده واقع می شوند. شکل شماره ۱ تصویر ERS SAR سطح لکه های نفتی را که بر سطح خلیج تایلند (سمت چپ) و دریای جنوب چین (سمت راست) در سال ۱۹۹۶ وجود داشته را نشان می دهد. طول گستره نفتی سمت چپ بیش از ۱۰۰ کیلومتر است که در تصویر بطور مورب نشان داده شده است.

AWT IMAGE
(تصویر راست): لکه های نفتی بر سطح دریای جنوب چین
(تصویر چپ): لکه های نفتی برسطح خلیج تایلند

۲- کاربرد سنجش از دور در بررسی آلودگی خاک:

یکی از مهمترین مشکلات محیط زیستی، آلودگی خاک با فلزات سنگین است. با کاربرد فناوری سنجش از دور و استفاده از داده های چند طیفی، مانند داده های ماهواره هایپریون (Hyperion) و با یاری گرفتن از مطالعات میدانی، می توان ارتباط میان ساختار پوشش گیاهی، خواص فیزیک و شیمیایی و خواص زیستی سیستم پوشش گیاهی خاک و درجه آلودگی آن (مانند خاک مزارع برنج) به فلز سنگین (بطور مثال: فلز کادمیم) را در مورد بررسی قرار داد.

۳- کاربرد سنجش از دور در بررسی آلودگی هوا:

با رشد سریع و روزافزون انتشار انواع آلاینده ها در اتمسفر توسط انسانها در قالب فعالیتهای صنعتی و شهری، لزوم پایش و کنترل آنها با روشهایی که از سرعت و دقت بیشتر و هزینه کمتر برخوردار باشند، احساس می شود. از آلاینده هایی که کنترل آن در اتمسفر توسط فناوری سنجش از دور میسر می باشد، تراکم ذرات معلق با استفاده از تصاویر ماهواره ای GOES، MODIS وMISR  و داشتن اطلاعات مکاندار( GIS ای) از فاصله راههای اصلی وتراکم جمعیت و متغیرهای هواشناسی می توان میزان میانگین ماهانه ذرات معلق را برآورد نمود. اخیرأ ماهواره CALIPSO جهت مطالعه ابر و هواویز (Aerosol) که نقش بسیار عمده­ای در تغییرات آب و هوایی و اکوسیستم کره زمین دارند، به فضا پرتاب شده است. در دسترس بودن این داده­ها در بهینه سازی مدلهای هواشناسی و مطالعات مربوط به آلودگی هوا نقش بسیار مؤثری دارد. لیدار پس­پراکنشی می­تواند ارتفاع و نمایه ابر را نشان دهد. با ترکیب داده­های به دست آمده از لیدار و تصویرهای رقومی که از ابر ثبت می­شوند, نمایه سرعت ابر نیز به دست می­آید. فوتومتر خورشیدی، در طول روز خورشید را دنبال می­کند و در ۸ کانال طول موج در ناحیه مرئی سیگنالهای دریافت شده را ثبت می­کند. به این ترتیب می­تواند چگالی ابعادی هواویز را در امتداد جاروب شده، مشخص کند.

۴- کاربرد سنجش از دور در بررسی آلودگی حاصل از معدنکاوی:

با کاربرد داده های چند طیفی، بهمراه اطلاعات مکاندار (GIS ای) می توان خطر آلودگی، تغییرات و احیای سایت های معدنکاوی را مدل سازی نمود. از سه جنبه مختلف می توان اثرات منفی استخراج معدن را با کاربرد فناوری سنجش از دور بررسی نمود:

  • تفسیر تصاویر ماهواره ای و مکانیابی منشاء آلودگی
  • تلفیق تکنیکهای کمی سنجش از دوری با پیمایش زمینی
  • نقشه سازی سریع اطلاعات محیط زیستی و داده های موثر ذخیره شده در پایگاه داده ها

در تصویر ماهواره ای زیر ورودی های معادن زغال سنگ به رنگ تیره نمایش داده شده است.
AWT IMAGE
نمایش ورودی های معادن زغال سنگ (به رنگ تیره) در تصویر ماهواره ای

۵- کاربرد سنجش از دور در بررسی آلودگی های نوری (در شهرهای بزرگ) :

روشهای مدرن زندگی در شهرهای پیشرفته موجب تخریب محیط زیست در شهرها و حومه های آن شده است. یک پارامتر مشخص این تخریب ایجاد آلودگی نوری است که علت آن تولید نورهای مصنوعی بسیار زیاد در شبها است. با بکارگیری تصاویر ماهواره های که شب هنگام برداشت شده اند، میتوان پراکنش مکانی و زمانی و میزان این نوع آلودگی را بررسی و اندازه گیری نمود. انتشار نور در شب در کشور یونان

 AWT IMAGE
شکل فوق انتشار نور در شب در کشور یونان در تاریخ ۱۹/۹/۲۰۰۱ را نمایش می دهد.

MrGIS.IR
0نظرات توسط

امروزه افزایش سریع جمعیت و توسعه شهرها و محدودیت منابع طبیعی، چنان مشکلاتی را برای انسان به وجود آورده که امر برنامه ریزی به عنوان یک ضرورت برای همه کشورها تلقی می شود. تخلیه روستاها، گسترش شهرها و گرایش به زندگی شهر نشینی با توجه به مسائل خاص خود به ویژه در کشورهای جهان سوم از چنان پیچیدگی هایی برخوردار است که بی توجهی به آن بر مشکلات اقتصادی ، اجتماعی آنان خواهد افزود. از این جهت برای دستیابی به یک روند توسعه متعادل، مطالعات و پژوهش های جغرافیایی هم می تواند راهگشا باشد. تصاویر ماهواه ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی از جمله ابزارهای قدرتمندی هستند که جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری را در انجام تحقیقاتشان یاری می دهند و کاربرد تصاویر ماهواه ای در شناسایی وضع موجود مناطق جغرافیایی و چشم اندازهای ساخته دست انسان و بهره گیری از امکانات لازم بر کسی پوشیده نیست. شهر جایی است که مرکز کلیه فعالیت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تلقی شده و اغلب ساکنین آن از طریق اشتغال در فعالیت های صنعتی و یا خدماتی امرار معاش می کنند. گرچه قسمت عمده شهرها را مناطق مسکونی تشکیل می دهد، اما بخشهای دیگری چون خدمات و فضای سبز نیز در آنها دیده می شود. مناطق داخل شهر را از نظر نقش به بخشهای مسکونی، صنعتی، خدماتی، فضای سبز و نظایر آن تقسیم می کنند .تمامی این عارضه های شهری و به عبارتی عارضه های مربوط به انسان با استفاده از معیارهای مخصوص خود در روی تصاویر ماهواره ای شناسایی می شوند و اطلاعات بسیار زیادی درباره موقعیت و اندازه هر کدام از پدیده های شهری استخراج می گردد که به امر برنامه ریزی شهری کمک شایانی می نماید.

ظهور تصاویر ماهواره ای منابع جدیدی از اطلاعات را برای مراجع و افراد درگیر در مدیریت شهری ایجاد کرده است. اکنون نقشه کشی در مقیاسهای ۱:۵۰۰۰ تا ۱:۲۵۰۰۰ به وسیله سنجنده هایی از قبیل سیستم پانکروماتیک SPOT (با دقت ۱۰ متر) و IRS هندی ( با دقت ۸/۵ متر)، تقریبا امکان پذیر شده است. ماهواره IKONOS تصاویری را با دقت یک متر تهیه نموده که نقشه کشی در مقیاس ۱:۱۰۰۰۰ را عملی می سازد. به وسیله ابزارهایی از این قبیل، انعکاس تغییرات کاربری اراضی شهری در سراسر جهان در ۱۰ الی ۲۰ سال آینده با دقت فزاینده ای امکان پذیر خواهد شد. این امکانات در بسیاری از نواحی شهری در حال رشد سریع خصوصا در کشورهای توسعه نیافته، جایی که گزینه های منابع اطلاعاتی به دلیل فقدان منابع محدود می شود، اهمیت نسبتاً زیادی دارند. در ادامه این بحث بطور خلاصه کاربردهایی از تصاویر ماهواره ای در مدیریت و توسعه شهری ارائه می­گردد.

مطالعه و بررسی ساختارهای شهری

بخش های عمده ای که ساختار شهری را تشکیل می دهند، می توان به دو صورت تقسیم بندی نمود.

  1. منطقه مسکونی، منطقه تجارتی، بخش صنعتی، بخش خدمات، فضای سبز و شبکه ارتباطی.
  2. بخش مرکزی شهر، منطقه قدیمی شهر، منطقه جدید شهر و شهرکهای حومه شهر.

با توجه به ویژگی های خاص تصاویر ماهواره ای، بررسی و مطالعه بر روی تصاویر در سالهای مختلف می تواند در شناسایی و مطالعه نحوه تغییرات ساختارها و الگوها در سالها و زمانهای مختلف و همچنین برنامه ریزی برای حال و آینده مؤثر باشد.

AWT IMAGE

میدان نقش جهان اصفهان

مکانیابی برای تسهیلات و خدمات شهری

دسترسی به تصاویر ماهواره ای با مقیاسهای مختلف، استفاده از این تصاویر در تحلیلهای انجام گرفته در سیستمهای اطلاعات جغرافیایی می­تواند در انجام تحلیلهای کارآمد و دستیابی به نتایج بهتر در مکانیابی تسهیلات و ارائه خدمات، مؤثر باشد.

مطالعات کاربری و پوشش اراضی

کاربری و پوشش اراضی غالبا” در اثـر فعالیت های انسانی دستخوش تغییر و تحول می شود. شناسایی و کشف این تغییرات می تواند به مدیران و برنامه ریزان کمک کند تا عوامل موثر در کاربری و پوشش اراضی را شناسایی کـرده و از آن درسطوح مختلف برنامه ریـزی استفاده نمایند. برای کشف و ارزیابی تغییرات، داده های چند زمانه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی  امکانات تحلیلی با ارزشی را فراهم می کنند.

تصویر مرتبط

مطالعات بلایای طبیعی و مدیریت بحران

امروزه برآورد میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی از قبیل سیل، زلزله، آتشفشان، طوفان و غیره با استفاده از داده های ماهواره ای بسیار متداول است. تعیین راهبرد مناسب برای جلوگیری وکاهش خسارت بلایای طبیعی از جمله دیگر کاربردهای داده های ماهواره ای است.

AWT IMAGE

 تصویر ماهواره IKONOS از زلزله بم

تهیه نقشه از تصاویر ماهواره ای جهت استفاده در طرح های توسعه شهری

طرح های توسعه شهری با توجه به قالب کلی که برای روند رشد در نظر گرفته می شود، تعریف می شوند. ابزارهای مهم و اساسی که در این فرایند وجود دارد: نقشه منطقه بندی و استفاده از فضاها برای تعیین قطعات اراضی در نواحی شهرکهای ساخته شده و نقشه ساختار جاده ها بمنظور راهنمایی در مورد زیرسازی جاده های شهرک ها می­باشد. اطلاعات ضروری در امر آماده سازی یک برنامه شامل یک نقشه جغرافیایی مرجع دقیق و مطابق آخرین تحولات مناطق، نقشه شبکه های جاده ای، نقشه فضایی میزان توسعه و اطلاعاتی در مورد چگونگی استفاده از هر قطعه زمین می باشد. این اطلاعات برای یک برنامه ریزی دقیق و منطقی ضروری است. با توجه به پتانسیل بالای تصاویر ماهواره ای، این داده ها می تواند در قالب یک سیستم اطلاعات جعرافیایی نقش مهم و تأثیرگذاری در توسعه شهری داشته باشد.

به هنگام سازی نقشه های شهری

با توجه به محدودیت منابع جهت بهنگام سازی نقشه ها، در اختیار داشتن تصاویر ماهواره ای امکان تصحیح و اعمال تغییرات در نقشه های شهری را سریع تر و آسان تر می سازد. یک نقشه مرجع قابل قبول می­تواند با استفاده از تصاویر ماهواره ای (PAN و IKONOS) تهیه شود و بعنوان اطلاعات پایه و تکمیلی از منابع متعددی از قبیل تصاویر هوایی، نقشه های مربوط به عوارض و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

کنترل و مانیتورینگ ترافیک شهری

کنترل آمد و شد شهری، تشخیص و تعیین شبکه های ارتباطی متراکم و پرترافیک با استفاده از تصاویر و اطلااعات ماهواره ای می تواند در کمک به دست اندرکاران امور راهنمایی و رانندگی و مسافران نقش مهمی داشته باشد.

AWT IMAGE

شبکه ارتباطی (برگ شبدری در کرج و سیستم شعاعی در همدان)

تخمین جمعیت از طریق تفسیر تصاویر با قدرت تفکیک بالا

تخمین جمعیت از طریق تفسیر تصاویر ماهواره ای به طور مستقیم حاصل می شود. روش انجام کار به اینصورت است که با استفاده از تصاویر ماهواره ای متوسط تا بزرگ مقیاس، تعداد واحدهای مسکونی در یک منطقه (خانه تک خانواری، چندخانواری) تخمین زده شده و پس از آن تعداد واحدهای مسکونی در میانگین تعداد افراد خانواده ساکن در هر واحد مسکونی نوع خاص، ضرب می شود. تشخیص انواع خانه براساس مشخصه هایی نظیر اندازه و شکل ساختمانها، حیاط ها، باغها و راههای ماشین رو می باشد. همچنین تفسیر تصاویر ماهواره ای در مطالعات کیفیت خانه سازی موثر است. بسیاری از عوامل زیست محیطی مؤثر در کیفیت خانه سازی می تواند به راحتی از تصاویر ماهواره ای تفسیر گردد.

MrGIS.IR
0نظرات توسط

 سنجش از دور:

همانگونه که سنجش از دور کاربردهای مختلفی دارد، تعاریف متعددی نیز از آن ارائه شده است. شاید ساده ترین تعریف آن ” کسب اطلاعات از اشیا بدون تماس مستقیم با آن شیء” باشد. هرچند که این تعریف مختصر، ساده و به یادماندنی است اما در عین حال بسیار مبهم است. متاسفانه این تعریف سنجش از دور، سطح زمین را شامل نمیشود. در واقع این تعریف شامل تمامی دستگاه های سنجش از دور از قبیل دوربینها، تلسکوپ ها، اسکنرهای نوری مکانیکی، آرایه های خطی و سطحی ، لیزرها، گیرندههای رادیویی، سیستم های رادار، سونار، زلزله نگار، گراویمتر(ثقلسنج)، مغناطیس سنج، اشعه ایکس و سایر کاربردهای پزشکی میباشد.بر همین اساس در این نوشتار بر مشاهده زمین به وسیله سنجنده های نصب شده بر روی ماهواره ها و هواپیماها تمرکز می کنیم. با درنظر گرفتن این ملاحظات تعریف مختصری از سنجش از دور به شرح زیر میباشد: “ثبت اطلاعات بدون تماس مستقیم به وسیله امواج فرابنفش، مرئی، مادون قرمز و میکروموج طیف الکترومغناطیس، با بکارگیری ابزارهایی مانند دوربین ها، اسکنرها، لیزرها و آرایه های خطی و سطحی که در سکوهایی مانند هواپیماهای فضاپیماها نصب شده اند، و تحلیل اطلاعات بدست آمده از این ابزارها به وسیله پردازش تصویر رقومی و بصری”سنجش از دور رشتهای جدید است. باید توجه داشت، هنوز اصول بسیاری در این رشته نوین در حال تنظیم و ارائه است و ممکن است در بسیاری از زمینهها، ساختارهای پایدار و اصطلاحات علمی وجود نداشته باشد. با نگاه از جنبه مثبت، این علم به عنوان رشتهای نوین، مزایای متعددی در کشف راهحل برای سوالات بی پاسخ( یا پرسیده نشده) ارائه می دهد. این سوالات پیرامون مسائلی در رابطه با آب، زمین و اتمسفراند که باید آنها را بیاموزیم.

دانلود-300x117 

MrGIS.IR
0نظرات توسط

چکیده : 

امروزه مدل های سه بعدی به دلیل کاربردهای بسیار زیاد در زمینه مدیریت و برنامه ریزی شهری جایگزین نقشه های دوبعدی گشته اند. ازاین رو در دهه اخیر در کشور تلاش های مستمری برای بازسازی مدل سه بعدی شهرها صورت گرفته است. داده های لیدار و تصاویر سنجنده های هوایی و فضایی از منابع مهم و پرکاربرد درزمینه بازسازی سه بعدی شهری می باشند. عملکرد مناسب داده های لیدار در مختصات ارتفاعی در کنار عملکرد مناسب تصاویر هوایی در مختصات مسطحاتی، به ویژه در عوارض خطی سبب توجه ویژه به این دو نوع داده در شناسایی و بازسازی سه بعدی ساختمان ها گشته است. اولین گام در بازسازی سه بعدی، شناسایی ساختمان ها میباشد که میتواند با استفاده از داده های عکسی،داده های لیدار و یا تلفیق داده های عکسی و داده های لیدارصورت گیرد.

در این مقاله سعی شده است که با در نظر گرفتن تکنولوژی لیدار موجود در کشـور و ویژگـی هـای آن هـا روندی جهت بازسازی سه بعدی ساختمان ها مطرح گردد. در این راستا از داده های لیدار قسمتی شهر اصـفهان و تصاویر هوایی آن استفاده منطقه استفاده شده است. در ادامه روند پیشـنهادی شـامل شناسـایی و بازسـازی سه بعدی ساختمان ها مطرح میگردد و درنهایت نتایج پیشنهادات آتی مطرح میگردند.

واژه های کلیدی : بازسازی سه بعدی، داده های لیدار، توصیفگر، صفحه

نویسندگان : حامد امینی امیر کلائی، پرهام پهلوان

دانلود-300x117

MrGIS.IR
0نظرات توسط

چکیده:

بدون تردید سیلاب فاجعه بارترین حادثه طبیعی است. شاید در نگاه نخست، ابعاد حوادثی از قبیل زلزله و یا آتشفشان، وسیع تر از حوادث دیگر طبیعی به نظر آید ولی آمارها حاکی ازآن است که سیلاب چه ازنظر تلفات جانی و چه ازنظر تلفات مالی مقام اول را درمیان حوادث دیگر داراست و هشدار و پیش بینی سیلاب می تواند به عنوان یکی از مؤثرترین روشهای غیر سازه ای مدیریت سیلاب در کاهش خطرات و خسارات ناشی از سیلاب مطرح شود.در این تحقیق ابتدا براساس عوامل مؤثر در ایجاد سیلاب تمام لایه های مورد نیاز در GIS تهیه و ساخته شد، سپس بانک اطلاعات مکانی پارامترهای مورد نیاز شامل مسیر رودخانه، مقاطع عرضی، سواحل، جهت جریان رواناب و مدل بارش شبکه ای MODClark تشکیل و وارد مدل هیدرولوژیکی گردیده است. برای تشخیص و طبقه بندی ابر و تخمین بارش به ترتیب داده های ماهواره AVHRR/NOAA ، طبقه بندی شیگرا و روش شاخص ابر مورد استفاده قرار گرفته است. به این ترتیب میزان نرخ بارش توسط هریک از ابرهای طبقه بندی شده تخمین زده شد. همچنین از طریق نقشه های خاک، کاربری اراضی و دیگر ورودی های مدل هیدرولوژیکی، میزان رواناب ناشی از بارش برآورد ً شده و نهایتا با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه، عمق و سرعت جریان آب ناشی از این رواناب از مدل هیدرولیکی مجدداً به محیطGIS ارسال شد و نقشه پهنه سیل بدست آمد.

واژهه ای کلیدی: تخمین بارش، سنجش از دور و GIS ،شبیه سازی سیل، مدل هیدرولوژیکی و هیدرولیکی

نویسندگان : حمید آذری، علی اکبر متکان، علیرضا شکیبا، سید حسین پور علی